SOWA OPAC : Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Nowym Sączu

Książka

W koszyku

oceń

Wykorzenieni / Szilárd Borbély ; tłumaczenie Karolina Wilamowska. - Kraków : Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2016. - 205, [3] strony ; 21 cm.

Autor

Borbély Szilárd (1964-?2014) Autor Wilamowska Karolina (1988- ) Tłumaczenie

Forma i typ

Książki Proza

Odbiorca

Dorośli

Przynależność kulturowa

Literatura węgierska

Temat

Przemoc emocjonalna Przemoc fizyczna Rodzina Społeczeństwo Szacunek Tożsamość (psychologia) Ubóstwo Wsie Węgry

Gatunek

Powieść

Lata sześćdziesiąte i siedemdziesiąte. Mała węgierska wieś. Skrajna bieda, brak perspektyw, nadziei na lepszą przyszłość. Społeczność, której życie to praca w państwowych gospodarstwach i pijatyki w miejscowej karczmie. Relacje mieszkańców opierają się tu na wzajemnej nieufności, niechęci i agresji - mężowie biją żony, a matki dzieci. Wszechobecne ubóstwo ma wymiar nie tylko materialny, ale też emocjonalny i intelektualny. Powieść Borbely’ego pozwala spojrzeć oczami dziecka na brutalną rzeczywistość po Drugiej Wojnie Światowej. Doświadczone przez los postaci, odkrywające na nowo własną tożsamość sprawiają, że świat Wykorzenionych od pierwszych stron chwyta czytelnika za gardło i na długo nie daje o sobie zapomnieć . Robi mi się duszno, kiedy ktoś mówi o Żydach. Kiedy słyszę słowo „Żyd”, gardło mi się zaciska. Tracę oddech. Szumi mi w uszach. Boję się, że inni to zauważą. Boję się, że się zdradzę. Udaję, że nic mnie to nie obchodzi. Serce podchodzi mi do gardła. W takich chwilach wstrzymuję oddech. Wiem, że powietrza nie starczy na długo, ale do tego czasu ani drgnę. Nie mam odwagi odetchnąć. Uszy mi płoną. Na pewno wszyscy to widzą. Chciałbym zobaczyć się w lustrze. Boję się, że uszy mnie zdradzą. Inni często mówią o Żydach. W ich słowach czai się groźba. Boję się tych słów. (fragment)

zob. w.bibliotece.pl

Status dostępności:

Wypożyczalnia Nowy Sącz

Są egzemplarze dostępne do wypożyczenia: sygn. 74560 (1 egz.)

Recenzje:

"Idziemy i milczymy. Między nami jest różnica dwudziestu trzech lat. Dwadzieścia trzy to liczba niepodzielna. Dzieli się tylko przez siebie. I przez jeden. Taka jest nasza samotność. Nie da się jej rozbić na części. Trzeba dźwigać ją w całości." Podobnie jak odmienność, niezrozumienie, cierpienie i ból, ale najgorsza i największa w tym w wszystkim jest samotność. Niepodzielna.
Pierwsza i ostatnia powieść, węgierskiego poety, (...) Szilárda Borbély'iego, "Wykorzenieni" jest historią w której podczas lektury, towarzyszy uczucie niepodzielnego i skondensowanego cierpienia, przygnębienia i samotności. Przeżycie wyjątkowe, ale przytłaczające i bezsprzecznie bolesne. Również dla samego autora, który wkrótce po napisaniu powieści popełnił samobójstwo.
Znajdujemy się w odległym zakątku Węgier, niedaleko granicy z Rumunią w 1960 roku. II wojna światowa pojawia się i znika, a ludzie muszą powrócić do życia w nowej, innej rzeczywistości. Młody bezimienny chłopiec czujnie obserwuje życie swojej rodziny, która nieustannie walczy o przetrwanie. Podobnie jak większość mieszkańców wioski, jego rodzina jest rozpaczliwie biedna, ale ich sytuacja jest znacznie gorsza ze względu na pochodzenie jego ojca.
Chłopiec z wnikliwością i dziecięcą naiwnością obserwuje swojego ojca alkoholika, często brutalną, bezradną i coraz bardziej pokonaną przez życie matkę. Głód, brud, przemoc, alkohol są dla niego codziennością. Słucha opowieści swoich dziadków i powoli zaczyna odkrywać swoją tożsamość, przyczynę izolacji i odrzucenia swojej rodziny przez lokalną społeczność. Kim jest? Szlachcicem? Węgrem? Rumunem? Żydem? Które słowo sprawia, że rodzina skazana jest na wykluczenie i samotność? Które słowo skrywa mroczną tajemnicę, coś potwornego i wstydliwego? Są oni i jesteśmy my. Inni, ale na czym owa inność polega?
Z opowieści chłopca wyłania się nie tylko obraz jego rodziny, ale i portret węgierskiego społeczeństwa, które wciąż leczy swoje fizyczne i psychiczne traumy po dwóch wojnach światowych i wrogo traktuje obcych.
"Wykorzenieni" to lektura bardzo przygnębiająca. Ciężko jest przejść obojętnie obok biedy, przemocy, cierpienia, wykluczenia. Te przeżycia potęguje świadomość, że ten świat pełen bólu i uprzedzeń obserwujemy z perspektywy dziecka, które traktuje rzeczywistość w której żyje, jak coś zupełnie normalnego. Dziecko jest tylko obserwatorem, a my potrafimy czytać między wierszami, interpretować obrazy, wyciągnąć wnioski, których chłopiec nie jest w pełni świadomy.
Emocje, dają się odczuć również przez język powieści. Szilárd Borbély napisał swoją książkę krótkimi, tnącymi z chirurgiczną precyzją jak skalpel, zdaniami. Wszystko utrzymane w rytmie staccato, które jeszcze bardziej potęgują już i tak wszechogarniające cierpienie. Bez patosu, bez użalania się nad sobą, twarda i surowa proza, a przy tym w tej surowości wręcz poetycka. Każda strona obładowana jest znaczeniami, niepodzielnym cierpieniem, poruszając do głębi.
Szilárd Borbély napisał powieść lirycznie piękną, która bezlitośnie opisuje ludzkie cierpienie w odizolowanych wioskach, leżących gdzieś na prowincji Węgier. "Wykorzenieni" dotykają problemów różnic kulturowych, ubóstwa które prowadzą do uprzedzeń i są źródłem przemocy. Powieść, która dotyka do żywego, dzieląc się bólem i ludzką bezradnością. Opowieść, która "otwiera oczy i uszy, jakby spadły z nich łuski i może wejrzeć tajemnice losu. Co nie oznacza, że je pojmie." Marta Ciulis- Pyznar