W całokształcie stosunków polsko-radzieckich szczególne znaczenie przypadło kulturze i sztuce. Obustronne kontakty artystyczne i ogólnokulturalne odegrały ogromną rolę we wzajemnym poznaniu i zbliżeniu narodu polskiego i narodów Kraju Rad. Radziecka literatura i muzyka, teatr i film stały się bliskie ludziom pracy w Polsce. Dzieła twórców radzieckich prezentują nie tylko wysoki poziom artystyczny, siła ich oddziaływania wynika przede wszystkim ze ścisłych związków z rzeczywistością społeczną kraju budującego komunizm. Poprzez literaturę i sztukę społeczeństwo polskie poznaje problemy, którymi żyją obywatele wielkiego państwa radzieckiego. Dlatego przyswajanie humanistycznych treści dzieł twórców radzieckich odegrało i odgrywa tak ważną rolę w utrwalaniu więzów przyjaźni łączących Polskę z Krajem Rad. Podobną rolę należy przypisać dziełom polskiej literatury i sztuki prezentowanym społeczeństwu radzieckiemu, które z wielką sympatią przyjmuje każde wydarzenie artystyczne rodem z Polski. Z dużym zainteresowaniem witane są nowe edycje książek polskich pisarzy, premiery sztuk polskich dramaturgów, pokazy nowych polskich filmów, a polskie zespoły artystyczne goszczące na występach w Kraju Rad zbierają wszędzie serdeczne brawa i gorące słowa uznania. Podstawy szerokiej wymiany kulturalnej między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich stworzyło podpisanie dnia 21 kwietnia 1945 roku Układu o Przyjaźni, Pomocy Wzajemnej i Współpracy. Był to pierwszy dokument dotyczący współpracy kulturalnej PRL z zagranicą podpisany przez władzę ludową. Artykuł 7 tego dokumentu mówi, że: ,,wysokie układające się strony będą współpracowały (...) w celu dalszego rozwoju i umacniania więzi ekonomicznej i kulturalnej między obydwoma krajami". Nawiązanie współpracy kulturalnej z ZSRR było jednym z fundamentalnych elementów nowych, bratnich stosunków między obu narodami, opartych na marksistowsko-leninowskiej jedności ideologicznej. Wiosną 1945 roku przedstawiciele polskiej kultury z dużą wrażliwością reagowali na te właśnie aspekty układu polsko-radzieckiego.