Jens Andersen, wybitny duński biograf, od 30 lat publikuje opowieści o ważnych osobistościach duńskiej kultury, literatury i życia publicznego, takich jak Hans Christian Andersen, Thit Jensen, Tove Ditlevsen, Kim Larsen, królowa Małgorzata i następca tronu, książę Fryderyk.
Historia życia Astrid Lindgren pokazuje pomijane dotąd wątki jej biografii i wydobywa zazwyczaj marginalizowane aspekty jej życia, działalności i osobowości.
Spotykamy Astrid Ericsson z Vimmerby, fascynującą osobę, która została zawodową pisarką w wieku około czterdziestu lat, poznajemy jej trudne doświadczenia życiowe, nim została bogatą autorką bestsellerów.
Andersen przedstawia wszystkie formacyjne doświadczenia przyszłej pisarki: poznajemy małą dziewczynkę, wychowywaną w konserwatywnej chłopskiej rodzinie w Smalandii, młodzieńczo zbuntowaną nastolatkę i jej kontrkulturowe inspiracje („chłopczyce” z lat 20.), młodziutką dziennikarkę, stawiającą pierwsze kroki w zawodzie i wikłającą się w romans z żonatym wydawcą lokalnej gazety, z którym zachodzi w ciążę. Urodzenie pozamałżeńskiego dziecka, małego Lassego, konieczność oddania go na pierwsze lata życia pod opiekę zastępczej matce w Danii, migracja do Sztokholmu w celu uniknięcia skandalu obyczajowego w rodzinnej wiosce, podjęcie pracy zarobkowej i starania o przeżycie w wielkim mieście – czas przed debiutem literackim i przed oszałamiającą falą „Pippimanii”, który ukształtował poglądy i osobowość Astrid Lindgren.
O okolicznościach przyjścia na świat synka Astrid świat dowiedział się pod koniec lat 70., z biografii, której autorką była zaprzyjaźniona z pisarką Margareta Strömstedt, ale dopiero Andersen odtwarza ten wątek krok po kroku, oddając całą jego złożoność i dramatyzm, z sugestywnie przedstawiając osobowość i poczynania przedsiębiorcy Reinholda Blomberga, ojca Lassego. Kolejne etapy barwnego życia Astrid Lindgren – jej długoletnią pracę w redakcji wydawnictwa Rabén & Sjögren, poślubienie Sturego Lindgrena, założenie rodziny i urodzenie córeczki Karin, błyskawiczny rozwój kariery literackiej, rozkład małżeństwa i przedwczesną śmierć męża, poszukiwanie wytchnienia na rodzinnym letnisku na wysepce Furusund – opisuje Andersen pasjonująco i sumiennie. Pokazuje istotne dla niej – zawodowo i osobiście - przyjaźnie. Przede wszystkim jednak życie rodzinne, wychowanie dzieci – doświadczenia, które w decydującym stopniu wpłynęły na jej pierwsze próby literackie.
Ważny akcent w tej biografii pada na ostatni okres w życiu pisarki. Osiągnąwszy tak wiele w dziedzinie literatury, angażowała się społecznie i politycznie, już to występując w obronie praw zwierząt, już to krytykując socjaldemokrację za sprzeniewierzenie się dawnym ideom i za niedorzeczności w szwedzkim systemie podatkowym. W końcowej części książki opowieść o życiu i twórczości Astrid Lindgren staje się opowieścią o kulturze XX-wiecznej Szwecji, uświadamiającą odbiorcom, że postępowe szwedzkie urządzenia socjalne i publiczne, w tym związane z równością płci, pomocą uchodźcom nie są wcale starej daty – i że tak zwanego modelu szwedzkiego nie wymyślili wyłącznie politycy. Przeciwnie, zapracowały nań także mądre i samodzielne kobiety, do których zaliczała się autorka znanych na całym świecie książeczek o zbuntowanej rudowłosej dziewczynce.
Biografia Astrid Lindgren jest zarówno fascynującą opowieścią o życiu i twórczości jednej z najbardziej znanych i cenionych autorek książek dla dzieci w XX wieku, jak i ciekawym przyczynkiem do poznania szwedzkiej kultury społecznej w XX wieku.

Czytelnik otrzymuje dwa utwory mniej znanego w Polsce rosyjskiego pisarza z XIX wieku Pawła Annienkowa. Wspomnienie "Gogol w Rzymie" powstało w 1857 roku i jest przenikliwym portretem jednego z najważniejszych dla literatury rosyjskiej twórcy. Annienkow znał Nikołaja Gogola od przełomu lat 1831/1832 a w 1841 roku odwiedził go w Rzymie, gdzie spędził z nim kilka tygodni i był świadkiem pracy pisarza nad bodaj najgłośniejszym jego utworem, "Martwymi duszami". Oryginalność i przenikliwość obserwacji Annienkowa poświadcza ten zapis: „Jeśli słuszne jest określenie tego utworu mianem pomnika, jaki pisarz wystawił sam sobie, to nie mniej słuszne będzie stwierdzenie, że dzieło to okazało się grobem, jaki jeszcze za życia zaczął sobie pisarz kopać. <> były celą pokutną, w której Gogol bił się i cierpiał do chwili, aż wynieśli go z niej nieżywego”.
"Listy z zagranicy" powstały w latach 1840–1843 i są świadectwem obserwacji i refleksji pisarza z dwuipółletniej podróży. Współczesny Annienkowowi czytelnik otrzymał obraz przemian, jakie zachodziły w tym czasie w krajach Europy Zachodniej, kiedy na gruzach feudalnego porządku powstawały instytucje społeczeństwa kapitalistycznego. Zmiany te w szczególny sposób były widoczne we Francji, gdzie – jak pisze Robert Papieski – „Miejsce bogów zajęli ludzie, miejsce Boga – człowiek”. Annienkow opisuje i komentuje różne fragmenty rzeczywistości – wydarzenia kulturalne, naukowe i polityczne - odwiedzanych krajów: Francji, państw niemieckich, Szwajcarii, Włoch, Belgii i Austrii. Robi to z poczuciem humoru, ironią, umie zainteresować i zaintrygować czytelnika.
Obu utworom poświęcony jest esej Roberta Papieskiego (Posłowie), w którym tłumacz przedstawia życie i twórczość Pawła Annienkowa na tle prądów literackich i społecznych Rosji i Europy tego czasu.

„Krótka wycieczka” to wydana w Jugosławii w 1965 roku powieść wybitnego chorwackiego pisarza, poety, tłumacza i krytyka literackiego, Antuna Šoljana (1932–1993). Autor wykorzystuje wątek podróżowania, aby zbudować opowieść o kilkugodzinnej wycieczce przypadkowej grupy młodych ludzi – historyków sztuki, dziennikarzy, fotografów – skupionych wokół tajemniczej, obdarzonej trudną do zrozumienia charyzmą postaci, Roka. Wspólnie wyruszają w poszukiwaniu bliżej nieznanego klasztoru w interiorze półwyspu Istria. Mają się tam znajdować średniowieczne i nikomu dotąd nieznane freski. Ta na pierwszy rzut oka trywialna podróż przynosi wiele niespodzianek i rozczarowań, a poszczególni jej uczestnicy – z różnych powodów – stopniowo odłączają się od grupy. Ostatecznie tylko dwie osoby docierają do celu, ale nie jest jasne, czy ten klasztor u końca drogi to rzeczywistość, czy halucynacja. Z pewnością jednak to krótkie podróżowanie, pełne niejednoznacznych obrazów i rozważań, staje się powodem do namysłu nad ludzką egzystencją z wyraźnymi odniesieniami do tradycji kulturowej i współczesności. Droga przez kamienistą Istrię, pod śródziemnomorskim słońcem, to metafora drogi przez życie. Próżno tu szukać prostych odpowiedzi na ważne pytania, bo podczas wędrówki przeważają bezdroża.
W oryginalnej i osobliwej atmosferze powieści znajdziemy pokrewieństwa z takimi klasykami tego czasu, jak Ernest Hemingway czy Albert Camus oraz autorami amerykańskiej kontrkultury spod znaku Beat Generation (Jack Kerouac).
Posłowie do książki napisał tłumacz książki, Maciej Czerwiński.

Powieść serbskiego pisarza Svetislava Basary, w której pierwiastki fikcji i fantastyki, groteski, łączą się z rzeczywistością.
Pod koniec lat 80. XX w. w Belgradzie umiera pewna Marta Cohen i wszystko pozostałoby sensacyjną historią wzbudzającą chwilowe zainteresowanie (opisaną na pierwszych stronach bulwarowych gazet), gdyby śmietanka ówczesnej partii i kierownictwa państwa nie pojawiła się na jej pogrzebie.
Kim jest naprawdę tajemnicza dama? Kim jest mnich Nikodem, oskarżony o podpalenie mieszkania Marty? Czy dziennikarz gazety „Borba” Pavlović może z tego wszystkiego zrobić prasowy artykuł, który jednocześnie nie będzie historią jego życia – skrótem do szpitala psychicznego.
Dowódcy partyzanccy, dysydenci, spirytyści, Zygmunt Freud, iluzjoniści i ezoterycy, a nawet Josip Broz, owładnięty strachem przed tramwajem, to tylko niektórzy bohaterowie tej łobuzerskiej przygody pokazani na tle ruchu komunistycznego w Jugosławii. Świat absurdu prozy Basary, z pogardą dla zwykłej logiki ludzkiej i historycznej, uderza w tej powieści, rozprzestrzeniając się we wszystkich znanych i nieznanych kierunkach, odsłaniając twarze i zakamarki życia oraz trudne do odgadnięcia prawdy.

Mandarić i Maslesa, dwaj główni bohaterowie powieści "Ohyda" Svetislava Basary, zajmują się serbską mentalnością, doszukują się wypaczeń w środowiskach serbskich elit akademickich, politycznych oraz wśród funkcjonariuszy państwowych. Ich rozumienie demokratycznej Serbii jest w zasadzie takie samo, różni się jedynie ich reakcja na nadchodzącą epokę uwolnioną rzekomo od jednomyślności. Jeden z antagonistów, rozdarty między euforią a depresją, dostaje ataków choroby afektywnej dwubiegunowej, drugi natomiast stara się go uspokoić i przekonuje, że jego przeznaczeniem jest los, którego nie uniknie...
W ich dialogach, które rozśmieszą czytelników do łez, ale niepozbawione goryczy, przywoływana jest postać premiera Zorana Đinđicia, człowieka, który w opinii obu bohaterów podjął daremny trud sprowadzenia rodaków na drogę demokracji i zapłacił za to swoim życiem.
"Ohyda" to druga, po "Dzienniku Marty Koen" powieść jednego z najbardziej znanych współczesnych serbskich pisarzy Svetislava Basary, która została wydana nakładem Wydawnictwa Akademickiego SEDNO (2021).

Dwudziestowieczna amerykańska aksjologia i estetyka zasługują - zdaniem profesora Bohdana Dziemidoka - na bliższe poznanie w Polsce. Aksjologia Johna Deweya i innych pragmatystów stała się filozoficznym fundamentem liberalizmu amerykańskiego - synonimu amerykańskich wartości na całym świecie.
W książce zaprezentowano różne nurty amerykańskiej aksjologii, m.in. naturalizm empirystyczny (R.B. Perry, D.W. Prall), pragmatyzm (J. Dewey, C.I. Lewis) i neopragmatyzm (R. Rorty) oraz estetyki, m.in. pragmatystyczny kontekstualizm (S.C. Pepper), antyesencjalizm (M. Weitz, W. Kennick), perceptualizm (M.C. Beardsley, J. Stolnitz, V. Aldrich), instytucjonalną teorię sztuki (G. Dickie, T. Binkley), kulturową filozofię sztuki (Margolis) i neopragmatyzm (R. Schusterman). Amerykańska filozofia sztuki konfrontowana jest z estetyką europejską, ze szczególnym uwzględnieniem dorobku polskiej estetyki (R. Ingarden, W. Tatarkiewicz, S. Ossowski, M. Wallis, W. Morawski i inni).

Książka "Green belts. Zielone pierścienie wielkich miast" przedstawia genezę, strukturę i funkcje narzędzi planistycznych służących ograniczeniu rozlewania się miast, a stosowanych od przeszło 100 lat. W pracy przedstawiono przegląd 23 najciekawszych wdrożonych rozwiązań z całego świata służących ochronie terenów otwartych w otoczeniu wielkich miast, zwanych w języku angielskim green belts, a w Polsce zielonymi pierścieniami. Szczegółowo zanalizowano charakterystykę struktury oraz potencjał kształtowania głównych funkcji wybranych zielonych pierścieni Europy, wykorzystując wskaźniki krajobrazowe tak, aby określić możliwości wdrożenia tej koncepcji w Polsce. Praca skierowana jest do ekspertów: urbanistów, planistów przestrzennych, geografów, architektów krajobrazu oraz tych, którzy dopiero zdobywają doświadczenie, m.in. studentów kierunków związanych z kształtowaniem krajobrazu i zagospodarowaniem przestrzennym, a także lokalnych działaczy organizacji pozarządowych – wszystkich tych, dla których funkcjonowanie strefy okołomiejskiej ma znaczenie.

„Rozstanie z tożsamością” jest trzecią książką Ivana Čolovicia z cyklu esejów antropologicznych o tożsamości. Pierwsza to „Polityka symboli. Eseje o antropologii politycznej” (1997, wyd. pol. 2001), druga „Bałkany - terror kultury. Wybór esejów” (2008, wyd. pol. 2007). Tożsamością w rozumieniu narodowej Čolović zainteresował się jednak wcześniej, badając związki między folklorem, polityką i jugosłowiańskimi wojnami końca XX wieku. Temu poświęcona jest jego książka „Bordelj ratnika” (1993, „Burdel wojownika”), przede wszystkim zamieszczony w niej tekst „Tożsamość tożsamości” mówiący o różnych znaczeniach i interpretacjach tego terminu.
Dopiero w wydawanym obecnie, zamykającym cykl tomie, którego głównym tematem jest polityka tożsamości, tożsamościowy dyskurs, odejścia i powroty tożsamościowe w służbie różnych systemów politycznych, termin ten znalazł się w tytule, ale w zestawieniu z rozstaniem, pożegnaniem. Čolović bowiem uważa, że jako kategoria identyfikacyjna pojęcie to niczemu już nie służy, ponieważ nie można stworzyć modelu tożsamości narodowej lepszego, niż proponuje nacjonalizm. Takiego, który uwzględniałby złożoność, pluralizm, hybrydyczność i dynamikę tożsamości, a tym samym pomógł jej, by stała się tolerancyjna, szanująca różnice między ludźmi. Nie da się sprawić, by przestała być nieusuwalnym, mocnym „klejem”, łączącym wspólnotę. Tożsamość narodowa, etniczna i kulturowa w wydaniu serbskim pochodzi z XIX wieku. I jako taka się wyczerpała.
Tom „Rozstanie z tożsamością” zawiera 14 esejów o różnym charakterze - teoretycznych i eseistycznych, naukowych i literackich, powstałych w latach 2010–2013. Kilka z nich to komentarze do przykładów dyskursu tożsamościowego, przywołującego tożsamość narodową i sławiącego ją jako zrozumiałą samą przez się, czyli świętą, w innych jest ona domyślną, niepodważalną osią życia politycznego. Čolović, jak we wszystkich swoich pracach, opiera się na przykładach znalezionych w mediach, cytuje liderów politycznych, dziennikarzy, pisarzy, duchownych i zbrodniarzy wojennych. Z tych tekstów, niekiedy pełnych ironii, sarkazmu i bólu, niekiedy będących precyzyjną analizą antropologiczną, wyłania się droga, jaką w imię „obrony” własnej tożsamości, niezależności, swojej wspaniałej kultury i historii Serbia przeszła przez wojnę do miejsca, w którym jest dzisiaj na politycznej mapie Europy.
Książkę Čolovicia czyta się tak, jakby opowiadała nie tylko o Serbii. Nacjonalizm silnie związany z takim rozumieniem i taką praktyką tożsamości narodowej jest ostrzeżeniem dla wielu innych społeczeństw i państw. Także dla nas.
Poprzednie książki Čolovicia z tego cyklu, które zostały wydane w Polsce, weszły do lektur na wydziałach humanistycznych wielu polskich uczelni, autor był wielokrotnie zapraszany na wykłady gościnne i debaty. Jest u nas szanowany i bardzo popularny wśród badaczy, studentów i czytelników intersujących się kulturą i historią. Jesteśmy przekonani, że „Rozstanie z tożsamością” zostanie przyjęte w Polsce tak gorąco, jak jego poprzednie książki.

Biografia Michaiła Bułhakowa, jednego z najpopularniejszych pisarzy w Polsce, powstała i została wydana jeszcze w ZSRR (1988 r.). Przedstawia życie i twórczość pisarza na podstawie wnikliwej analizy dokumentów archiwalnych, prac mu poświęconych oraz jego utworów literackich – opowiadań, dramatów i powieści. Bardzo ważnym źródłem informacji i opinii są obszerne relacje osób, które go pamiętały i żyły w czasie zbierania materiałów do pracy przez autorkę - rodzina, przyjaciele, znajomi zawodowi (literaci i ludzie teatru). Niezwykłość tej biografii wynika zarówno z nieprzeciętnej osobowości jej bohatera, jak i nadzwyczajnych okoliczności, w jakich przyszło mu żyć i tworzyć. Z wykształcenia lekarz, z powołania dziennikarz, został kronikarzem wojny domowej i pierwszych lat nowego państwa. Porzucił pracę lekarza, stał się autorem opowiadań i sztuk teatralnych - jednym z najgłośniejszych pisarzy młodej literatury radzieckiej. Im więcej pisał, tym mniej znajdowano w jego dziełach „radzieckiego” wkładu i tym trudniejszy stawał się jego twórczy i ludzki los. Marietta Czudakowa opowiada o rodzinie bohatera, jego dzieciństwie, studiach medycznych, pracy lekarza, której początek przypadł na lata I wojny światowej a następnie czas rewolucji w Rosji. Pokazuje drogę twórczą, od pierwszych prób dziennikarskich i pisarskich po pracę w teatrze i dla teatru oraz otoczony legendę czas pracy nad dziełem, które przyniosło mu pośmiertną sławę w Rosji i na świecie - powieścią „Mistrz i Małgorzata”, opublikowaną bez cięć cenzury dopiero po upadku Związku Radzieckiego. Była wielokrotnie ekranizowana i adaptowana dla teatru, w Polsce doczekała się kilku tłumaczeń.
Miłośnik twórczości Bułhakowa i jednocześnie uważny czytelnik jego licznie wydawanych w Polsce biografii – rodzimych i przełożonych z języków obcych - dostrzeże, jak wiele w nich zapożyczeń i nawiązań do pierwszej tak udokumentowanej i obszernej pracy, jaką jest dzieło Marietty Czudakowej, udostępniane obecnie czytelnikowi polskiemu.

Celem publikacji jest przedstawienie wybranych metod i perspektyw badawczych, stosowanych we współczesnej analizie dyskursu, która od początku była i pozostaje obszarem spotkania wielu dyscyplin: językoznawstwa, socjologii, historii, kulturoznawstwa, politologii, a także pedagogiki i filozofii. To spotkanie powoduje, że analiza dyskursu jawi się jako dziedzina w oczywisty sposób inter- i multidyscyplinarna. Niekiedy korzystanie z wielorodnych inspiracji prowadzi do wypracowania własnych, zintegrowanych, a zatem interdyscyplinarnych języków analitycznych. W innych przypadkach obserwujemy raczej sytuację multidyscyplinarną w postaci wzajemnego uzupełniania się odmiennych strategii badawczych.
Analizując polskie tekstów publiczne autorzy używają instrumentarium badawczego wywodzącego się z nauk humanistycznych i społecznych, uwzględniając obecne w polskiej tradycji nurty badawcze oraz specyfikę kontekstu społeczno-kulturowego. Prezentowane w tomie analizy były przedmiotem wspólnych dyskusji, które pozwalały na konfrontację różnych metodyk (dominującym ujęciem okazały się jakościowe metody semiotyczno-lingwistyczne) i metodologii oraz perspektyw teoretycznych (deskryptywna, krytyczna).
Teksty metodologiczne zostały podzielone na trzy kategorie: metody (przedstawiono wybrane metody analizy dyskursu: analizę pola semantycznego, analizę narracyjną, analizę multimodalną, analizę semiotyczną oraz analizy ramowania), perspektywy badawcze (perspektywa krytycznej analizy dyskursu, perspektywa postkolonialna, perspektywa feministyczna oraz perspektywa postfoucaultowskiej analizy dyskursu) a także dwie analizy tego samego materiału.
Prezentowany tom stanowi dobrą ilustrację zastosowania w praktyce badawczej reguł interdyscyplinarności i efektów multidyscyplinarności oraz zestawiania ze sobą różnych punktów widzenia w badaniach nad komunikowaniem publicznym, które jest wdzięcznym polem dla takich ujęć badawczych.
Książka powinna cieszyć się zainteresowanie wszystkich interesujących się debatą publiczną w Polsce, jej historycznymi odsłonami oraz poszukiwaniem narzędzi dla jej poznawania i analizy.

Akcja „Pieprzyć teraz to tysiąc dinarów” – kultowej powieści Borisa Dežulovicia – rozgrywa się w ciągu jednego dnia wojny w Bośni i Hercegowinie.
Latem 1993 roku na tajną akcję wyrusza sześcioosobowa grupa chorwackich żołnierzy z jednostki specjalnej, z zamiarem obejścia muzułmańskiej linii frontu i udaremnienia budowy drogi, powstającej na bośniackie potrzeby wojenne. W tym samym czasie, z przeciwnej strony, z podobną misją rusza sześciu członków jednostki specjalnej bośniackiej Armii BiH. Dowództwa obu oddziałów wpadają na pomysł, że w wykonaniu zadania żołnierzom pomoże przebranie się w mundury wojsk nieprzyjaciela. Do przypadkowego spotkania obu grup dochodzi w sierpniową, upalną niedzielę we wsi Muzaferove Kuće.
Dežulović – mistrz błyskotliwych dialogów – stworzył wyjątkową tragifarsę antywojenną, którą można bez wątpienia zestawić z takimi klasykami gatunku jak „Paragraf 22” Josepha Hellera.
Galeria dwunastu bohaterów (najzwyklejszych reprezentantów swojego pokolenia), bez powodzenia próbujących ustalić, kto jest „nasz”, a kto „obcy”, nieustanna komedia pomyłek i lawina przezabawnych sytuacji, koszarowy język, dynamiczna akcja, cięte charakterystyki wszystkich postaci i innych osób, które doprowadziły żołnierzy do miejsca, w którym się znaleźli, oraz znakomicie przemyślana konstrukcja to główne atuty powieści chorwackiego pisarza.
Czytelnik śledzi jednocześnie wątek główny oraz przeplatające się wątki poboczne, poznając perypetie życiowe i rodzinne każdego z bohaterów, jak i relacje między nimi – wkraczającymi w dorosłość młodych ludzi różnych narodowości i wyznań, związanych wspólną przeszłością, często miejscem zamieszkania i zaskakująco wielu wspólnymi znajomymi. Choć w pewnej chwili czytelnik może mieć poczucie zagubienia w tej sieci wzajemnych powiązań, trudno nie odnieść wrażenia, że te perfekcyjnie stworzone przez autora puzzle, to po prostu opis złożonej bośniackiej rzeczywistości.
Warto podkreślić też, czym książka ta nie jest. Z pewnością nie jest opowieścią o polityczno-historycznym tle rozpadu Jugosławii ani opisem przebiegu walk na Bałkanach oraz wskazaniem oprawców i ofiar. Autor pokazuje wojnę od kuchni, z perspektywy przypadkowo zaplątanych w nią młodych ludzi, unikając jednocześnie wyświechtanych frazesów o „bałkańskim kotle”.
Pełna anegdot i grepsów oraz bośniackiego poczucia humoru powieść Dežulovicia jest także czymś więcej niż tylko satyrą na jugosłowiańską wojnę. Jej puenta i wydźwięk są bardzo uniwersalne i to znakomite literacko dzieło, opowiadając o tragicznych wydarzeniach z jednego dnia wojny na „dalekich” Bałkanach, uświadamiając czytelnikowi bezsens i absurd każdej wojny, w żadnym momencie nie epatuje patosem ani tanią dydaktyką.
Zawarta już w tytule puenta tej historii wyraźnie odsłania prawdziwy zamysł autora – przedstawienie życia i losu człowieka jako sumy przypadkowych zdarzeń oraz podejmowanych przez niego decyzji i wyborów. Fatum, które sami stwarzamy.

Oczy Łucji" - wybór opowiadań współczesnego klasyka prozy słoweńskiej przygotowany przez autora. To już dziewiąta książka Draga Jančara, którą może poznać polski czytelnik. Jego powieści, wybory krótkiej prozy i esejów pojawiają się na polskim rynku wydawniczym od 1988 roku. I jak w całej swojej twórczości, tak i tu pisarza fascynuje Wielka Historia, nie tylko ta odległa, ale i dwudziestowieczna, która zawsze jest jedynie tłem i pretekstem do przedstawienia losów zwykłych ludzi, ich dramatów i traum. To wszystko, jak zwykle u Jančara, zaprawione jest szczyptą dobrodusznej ironii, błyskotliwego humoru i dowcipnej satyry. Gorąco polecamy zarówno miłośnikom słoweńskiego Mistrza, jak i tym, którzy dopiero rozpoczną przygodę z jego pisarstwem.

Rudiger von Fritsch, wytrawny i doświadczony dyplomata, autor m.in. wydanej w 2021 roku książki „Quo vadis, Rosjo?”, przedstawia okoliczności i zdarzenia, które doprowadziły do napaści Rosji na Ukrainę. Przede wszystkim opisuje działalność dyplomacji, podejmowane do końca przez kraje zachodnie próby zapobieżenia wojnie oraz kłamliwe i oszukańcze zapewnienia Putina, że do jej wybuchu nie dojdzie. Autor uważa, że u Putina przeważyło myślenie w kategoriach emocjonalno-historycznych oraz wielkorosyjski, imperialny odruch. Podkreśla także, że już od czasów zajęcia Krymu przez Rosję w 2014 roku zachodni obserwatorzy byli zdumieni błędną oceną sytuacji w Ukrainie przez rosyjskie kierownictwo. Takie same, a nawet większe błędy legły u podstaw decyzji Putina o zaatakowaniu Ukrainy w roku 2022. Podobnie błędnie oceniono determinację i spójność działań Zachodu w niesieniu pomocy zaatakowanemu krajowi. Wojna z Ukrainą stanowi wielką cezurę w stosunkach międzynarodowych - Władimir Putin wykluczył Rosję na długo z porządku międzynarodowego i prowadzi ją w niejasną i niepewną przyszłość. Zniszczył swoim postępowaniem próbę wspólnego budowania bezpieczeństwa, otwierając erę konfrontacji. Pytania o Europę i świat podczas wojny i po wojnie stanowią istotną część rozważań von Fritscha. Jednocześnie podkreśla potrzebę znalezienia przez wszystkie kraje unijne wspólnego punktu wyjścia dla zbudowania wspólnej polityki zagranicznej i polityki bezpieczeństwa. Analizuje skutki gospodarcze i polityczne wojny dla Rosji, Ukrainy, Europy i świata. Skłania się ku przekonaniu, że w najbliższych latach niewiele może się w Rosji zmienić. I próbuje zarysować sposób postępowania dla Zachodu: „Jak zatem postępować z taką Rosją i jej gotowym do agresji prezydentem? Wybrał drogę konfrontacji. Bezwarunkowe jest ogradzanie, containment – dodać trzeba: constrainment, odciąganie od dalszej ekspansji. Konieczna jest także próba zabezpieczania przed konfrontacją na drodze umów”. Postulat „konfrontacji uporządkowanej” z Rosją, czyli konieczność zawarcia porozumień międzynarodowych ograniczających zbrojenia i tworzących mechanizmy zapobiegające konfrontacji militarnej, jest jednym z ważniejszych przesłań książki.

Wspomnienia i analizy Rüdigera von Fritscha, ambasadora Niemiec w Moskwie w latach 2014–2019 (wcześniej, w latach 2010–2014, w Warszawie) dotyczą historii Rosji, jej obecnej polityki wewnętrznej oraz zagranicznej, stosunków z Niemcami i Unią Europejską, a także dzisiejszego postrzegania przez
Rosję swojej roli w świecie. Autor, który rozpoczął misję w Moskwie w roku aneksji Krymu, w sposób
jednoznaczny broni stanowiska demokratycznej wspólnoty międzynarodowej i polityki sankcji wobec Rosji. Piętnuje nieakceptowalne działania Rosji – wspieranie separatystów na wschodzie Ukrainy, zamachy i morderstwa (Litwinienko, Skripal, Nawalny), zestrzelenie samolotu holenderskiego, ataki hakerskie i ingerowanie w procesy wyborcze w innych krajach – ale jednocześnie przekonująco argumentuje na rzecz utrzymania dialogu z rządem Rosji i rozwijania stosunków kulturalnych, naukowych i gospodarczych, podkreślając korzyści wynikające z podtrzymywania takich relacji.
Wskazuje, jakie czynniki – racjonalne i pozaracjonalne – wpływają na zachowania i działania Rosji. Uważa, że miejsce Rosji – w rozumieniu historycznym i geopolitycznym – jest w Europie i należy wspólnie poszukiwać sposobów przezwyciężenia obecnych napięć, aby razem stawić czoła wyzwaniom współczesnego świata. Rzeczowe, dyplomatyczne analizy przeplatane są anegdotami i cytatami z wielu niezwykle interesujących i szczerych rozmów z (nie zawsze ujawnianymi z nazwiska) wybitnymi intelektualistami, politykami i biznesmenami, co nadaje książce szczególną wartość. Von Fritsch jest wybitnym znawcą Rosji, dostrzega także i szanuje obawy i doświadczenia historyczne państw sąsiadujących z Rosją i Niemcami (Polska, kraje bałtyckie). Przekonuje, że formuła Unii Europejskiej dobrze służy leczeniu zbiorowych traum i łagodzeniu resentymentów oraz budowaniu pokojowej przyszłości kontynentu, a unijna polityka multilateralizmu daje nadzieję na przeciwstawienie się tendencjom multipolarnym, które forsuje Rosja. Książka pozwala poznać i zrozumieć skomplikowaną grę interesów naszych najbliższych sąsiadów i uświadamia, jak pilnie Polska potrzebuje mądrej polityki zagranicznej.

Jan Gałka w książce poddaje wykładni obywatelski obowiązek wierności Rzeczypospolitej Polskiej, opisany w art. 82 Konstytucji RP.
Kontestując dotychczasowe ustalenia doktryny prawa konstytucyjnego w zakresie przypisywanej temu obowiązkowi treści, autor sięga do polskiej tradycji ustrojowej, analizując poszczególne, kolejne polskie konstytucje celem ustalenia wyrażenia w nich obowiązku wierności oraz ustalenia rozumienia tego obowiązku przez ówczesną doktrynę prawa.
W swoich analizach autor posiłkuje się zapisami posiedzeń Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego pracującej nad treścią Konstytucji RP w latach 1992–1997. Odwołanie się do tych prac ma na celu ustalenie, jakie treści wówczas wiązano z obywatelskim obowiązkiem wierności Rzeczypospolitej Polskiej oraz z pojęciami „Narodu” i „Rzeczypospolitej”.
W części końcowej autor podsumowuje wcześniejsze ustalenia wraz z wskazaniem na wynikającą z nich wykładnię i znaczenie obywatelskiego obowiązku wierności Rzeczypospolitej Polskiej w Konstytucji RP.